Okuma Listesi: Latin Amerika’da Toplumsal Cinsiyet Mücadelesi
Perulu akademisyen Virginia Vargas, Latin Amerika’daki feminist hareketi 21.yüzyılın en büyük ayaklanmalarından biri olarak tanımlanıştır. Bugün de Latin Amerika’daki kadın hareketi, dünyadaki bir çok harekete ilham vermekte, ve uluslararası dayanışma yaratmaktadır. Latin Amerika’da yüzyılın başında eşitlik, vatandaşlık ve eğitim hakları üzerinden mobilize olan kadın hareketleri, son yıllarda, kürtaj, annelik, cinsel özerklik, tecavüz ve istismar konularında harekete geçmeye başlamıştır. Ayrıca, kadınların barış süreçlerine katılımı da bölgenin öne çıktığı alanlardan biridir.
Zaman içinde güncellenecek olan bu liste de, hem akademik hem de hareket yayınlarını bir araya getirerek, tarihsel ve mevcut süreçlere odaklanarak, Latin Amerika’da toplumsal cinsiyet mücadelesi hakkında bir kaynakça oluşturmaya çalışacaktır. Latin Amerika’da askeri diktatörlüklerin mirası, maço kültürü ve cinsel şiddetin bir “devlet terörü silahı’”olarak kullanılması toplumsal cinsiyet mücadelesini şekillendirmiştir (Vargas, 2015). Bu yüzden kaynakçanın ilk bölümü Latin Amerika’daki kurumsal altyapıyı ve hareket tarihini içerecektir. Listenin ikinci kısmı, sosyal hareketler ve toplumsal cinsiyet çalışmaları bölümlerinden daha mevcut meseleleri içeren kaynakları içerecektir. Son bölüm ise aktivizm tanıklıklarını ve sivil toplum raporlarını kapsayacaktır.
1. Kurumsal Altyapı ve Hareket Tarihi
A. Virginia Vargas, Feminism and Democratic Struggles in Latin America https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199943494.001.0001/oxfordhb-9780199943494-e-015
B. Humberto Márquez, Latin Amerika Devrimlerinde Kadınlar http://www.ipsnews.net/2009/09/latin-america-women-in-history-more-than-just-heroines/
C. Rivera Berruz, Stephanie, Latin American Feminism (tarihsel süreç hakkında bilgi) https://plato.stanford.edu/archives/fall2020/entries/feminism-latin-america/
D. Cynthia L. Bejarano Las Super Madre, de Latino America: Transforming Motherhood by Challenging Violence in Mexico, Argentina, and El Salvador
Askeri rejimlere karşı mücadelede annelik siyasi bir kategori olarak ortaya çıktı ve mobilizasyon yarattı. Özellikle bu dönemde kaybolanların akıbet sorgulandığı oluşumlar öne çıktı. Meydanlardaki eylemleri yanı sıra kimlik tespitine yardımcı olmak için fotoğraflama yaptılar.
https://www.jstor.org/stable/3347277?seq=1
E. Plaza de Mayo Anneleri Üzerine Söyleşiler
Varduhi Balyan, Arjantin’den Türkiye’ye annelerin mücadelesi ve Canan Kaya,“Cumartesi Anneleri 78’deki Plaza de Mayo Anneleri gibi”
https://hakikatadalethafiza.org/cumartesi-anneleri-78deki-plaza-de-mayo-anneleri-gibi/
http://www.agos.com.tr/tr/yazi/21235/arjantinden-turkiyeye-annelerin-mucadelesi
F. Maria Teresa Tula, Hear My Testimony
El Salvadorlu insan hakları aktivisti ve Co-Madres lideri Maria Teresa Tula çocukluğunu, politik bilincini, aktivizmini, hapisteki sürecini anlatıyor.
2. Sosyal Hareketler ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları
A. Mara Viveros Vigoya, Intersectionality in Latin America? The possibilities of intersectional analysis in Latin American studies and study of religion
Kimberlé Crenshaw’ın geliştirdiği kesişimsellik kavramı “siyah kadınların deneyimlerini şekillendirirken, ırk ve cinsiyetin birbiriyle etkileşime girdiği” şekilleri inceliyor. Bu makale de feminist teorideki “kesişimsel kaymanın” Latin Amerika’dan nasıl göründüğünü inceliyor ve kesişimselliği nasıl yeniden düşünülebileceğini tartışıyor.
https://www.cairn-int.info/article-E_RAI_058_0039--intersectionality-through-the-prism-of.htm#
B. Derleme: Duvarları Yıkmak, Köprüleri Kurmak: Yeni Küresel Feminizmin Yükselişi ve İmkanları
Duvarları Yıkmak, Köprüleri Kurmak: Yeni Küresel Feminizmin Yükselişi ve İmkânları” başlıklı konferansın sunum ve tartışmalarından oluşan bu yayın teorik tartışmaları ve tarihsel süreçleri bir araya getiriyor. Virginia “Gina” Vargas Valente’nin Küresel Adalet, Demokrasi ve Latin Amerika’da Kadın Hareketi makalesini içeriyor.
https://tr.boell.org/tr/2018/11/14/yeni-kuresel-feminizmin-yukselisi-ve-imkanlari
C. Jadwiga E. Pieper Mooney, Women’s Mobilization for Rights in Chile
D. Şeyma Kilci, Özlem Bozkurt Demirel, Aynur Saruhan, Bir Kadın Hakkı İhlali: Obstetrik Şiddet
https://dergipark.org.tr/tr/pub/aktd/issue/53620/535574
E. Liz Mason-Deese, From #MeToo to #WeStrike
F. Natália Maria Félix de Souza, When the Body Speaks (to) the Political: Feminist Activism in Latin America and the Quest for Alternative Democratic Futures
https://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0102-85292019000100089
3. Aktivizm Tanıklıkları ve Raporlar
A. Kristin B. Sandvik, The mass killing of women activists in Latin America: making political violence visible
Latin Amerika’da Kadın Aktivistlerin Hedef Gösterilmesi ve Öldürülmesi Üzerine https://blogs.prio.org/2018/09/the-mass-killing-of-women-activists-in-latin-america-making-political-violence-visible/
B. Meksika’da Kadın Cinayetleri
C. Rapor: El Salvador: Violence against women, including non-domestic sexual violence, legislation, state protection and support services
El Salvador kadın hakları açısından dünyaynın en kötü karnelere sahip ülkelerinden biri. https://www.ecoi.net/de/dokument/1130015.html
D. Center for Reproductive Rights, Manuela’ya Ne Oldu ?
Manuela, düşük yaptıktan sonra kürtaj yaptığı gerekçesi ile 30 yıl hapis cezasına çarptırılan ve daha sonra tıbbi tedavi görmediği için hapishanede hayatını kaybeden El Salvadorlu bir kadın. Center for Reproductive Rights, Manuela’nın davasını takip etti ve duyurmaya çalıştı.
E. Zoë Carpenter, Zoë CarpenterThis Was the Decade of Feminist Uprisings in Latin America
https://www.thenation.com/article/archive/ecuador-abortion-green-wave/
F. Gazete Nisan, Arjantin’de kadın hareketinin yükselişi üzerine söyleşi
G. La Tesis’in Hikayesi: Athanasia Francis, ‘The rapist is you’: why a viral Latin American feminist anthem spread around the world
hy-a-viral-latin-american-feminist-anthem-spread-around-the-world-
•Şili’nin Valparaiso kentindeki Feminist Kolektifi tarafından yazıldı ve birkaç gün sonra Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde Şili Yüksek Mahkemesi’nin önünde sahnelendi.
•Protestocular için şarkı sözleri ve koreografi deneyimlerini doğrudan yansıtması için planlandı. İktidarın (polis, hakimler, siyasetçilerin) ya cinsel şiddeti görmezden geldiğine ya da faili olduğuna dikkat çekti.
Avrupa ve Latin Amerika’da hızlıca yayıldı. Kenya’da sözleri biraz değiştirilerek sahnelendi.
